Paul-Henri Thiry, Baroness d'Holbach (8 Dec 1723 - 21 Jan 1789) was a philosopher, encyclopedist and a prominent personality of French Enlightenment. Born Paul Heinrich Dietrich in Edesheim, near Landau in the Rhineland Palatinate, he lived and worked mainly in Paris, where he maintained a philosophical lounge. He is regarded as a supporter of atheism because of his massive writings on religion, most notably the System of Nature (Le Système de la nature) (1770), but its more accurate characterization is not that of the atheist but that of anti-religious.
From 1750 to 1780, Baron d'Holbach used his wealth to maintain one of the most renowned and luxurious Parisian lounges, which soon became an important meeting place for Encyclopédie contributors. Meetings were normally held every Sunday and Thursday at d'Holbach's home on rue Royale.
Ελληνική εκδοχή
Ο Paul-Henri Thiry, Βαρώνος d’ Holbach (8 Δεκ 1723 – 21 Ιαν 1789) ήταν φιλόσοφος, εγκυκλοπαιδιστής και εξέχουσα μορφή του Γαλλικού Διαφωτισμού. Γεννήθηκε ως Paul Heinrich Dietrich στο Edesheim, κοντά στο Landau στο Παλατινάτο του Ρήνου, αλλά έζησε και εργάστηκε κυρίως στο Παρίσι, όπου διατηρούσε και φιλοσοφικό σαλόνι. Θεωρείται εισηγητής του αθεϊσμού λόγω των ογκωδών γραπτών του ενάντια στη θρησκεία, με σπουδαιότερο το Σύστημα της Φύσης (Le Système de la nature) (1770), αλλά ο ακριβέστερος χαρακτηρισμός του είναι όχι αυτός του άθεου αλλά αυτός του αντίθρησκου.
Από το 1750 ως το 1780, ο Baron d'Holbach χρησιμοποίησε τον πλούτο του για να συντηρεί ένα από τα πιο ονομαστά και πολυτελή Παρισινά σαλόνια, που σύντομα έγινε σημαντικός τόπος συνάντησης για τους συντελεστές της Encyclopédie.
Οι συναντήσεις διεξάγονταν κανονικά κάθε Κυριακή και Πέμπτη στο σπίτι του d'Holbach στη rue Royale. Οι επισκέπτες του σαλονιού ήταν αποκλειστικά άνδρες και ο τόνος της συζήτησης πολύπλοκος και διανοουμενίστικος επεκτεινόμενος και σε θέματα που δεν αγγίζονταν στα άλλα σαλόνια. Αυτό, μαζί με την εξαιρετική τροφή, τον ακριβό οίνο και μια βιβλιοθήκη με πάνω από 3000 τόμους, είλκυσαν πολλούς γνωστούς επισκέπτες. Οι συνήθεις (η coterie holbachique) ήτανοι Diderot, Grimm, Condillac, Condorcet, D'Alembert, Marmontel, Turgot, La Condamine, Raynal, Helvétius, Galiani, Morellet, Naigeon και για ένα διάστημα ο Jean-Jacques Rousseau. Στο σαλόνι είχαν παρευρεθεί επίσης εξέχοντες Βρετανοί διανοούμενοι, μεταξύ των οποίων οι Adam Smith, David Hume, John Wilkes, Horace Walpole, Edward Gibbon, David Garrick, Laurence Sterne. Επίσης ο Ιταλός Cesare Beccaria; και ο Αμερικανός Benjamin Franklin.
Ο Morellet, τακτικός επισκέπτης του σαλονιού, το περιγράφει ως «το μέρος όπου άκουγες τις πιο ελεύθερες, τις πιο ζωηρές και τις πιο διδακτικές συζητήσεις σε σχέση με τη φιλοσοφία, τη θρησκεία και την πολιτική. Οι απαλές φιλοφρονήσεις δεν είχαν θέσει εκεί».
Για την Encyclopédie ο d' Holbach συνέγραψε και μετέφρασε ένα μεγάλο αριθμό άρθρων σε θέματα που εκτείνονται από την πολιτική και τη θρησκεία μέχρι χημεία και την ορυκτολογία. Ως Γερμανός που είχε γίνει φυσικός Γάλλος, ανέλαβε τη μετάφραση πολλών σύγχρονων Γερμανικών έργων φυσικής φιλοσοφίας στα Γαλλικά. Μεταξύ 1751 και 1765, ο d’ Holbach συνεισέφερε με τετρακόσια περίπου άρθρα, κυρίως σε επιστημονικά θέματα, αλλά ήταν και τελικός editor πολλών τόμων πάνω στη φυσική φιλοσοφία. Ο d' Holbach μπορεί επίσης να έγραψε πολλά υποτιμητικά λήμματα για μη-Χριστιανικές θρησκείες, που λειτουργούσαν και ως καλυμμένες επικρίσεις κατά του ίδιου του Χριστιανισμού.
Παρά τις εκτενείς του συνεισφορές στην Encyclopédie, ο d’ Holbach είναι περισσότερο γνωστός για τα φιλοσοφικά του γραπτά, τα οποία όλα εκδόθηκαν ανώνυμα ή με ψευδώνυμο και μάλιστα εκτός Γαλλίας, συνήθως στο Amsterdam από τον Marc-Michel Rey. Η φιλοσοφία του χαρακτηρίζεται ως υλιστική και σήμερα ταξινομείται στο φιλοσοφικό ρεύμα του Γαλλικού υλισμού. Το 1761 εμφανίζεται το Christianisme dévoilé[a], όπου επιτίθεται στον Χριστιανισμό και γενικότερα στη θρησκεία θεωρώντας την ως εμπόδιο για την ηθική πρόοδο της ανθρωπότητας. Ο ντεϊστής Βολταίρος, αρνούμενος την κυριότητα του έργου που του απέδιδαν, έκανε γνωστή την αποστροφή του για τη φιλοσοφία του d’ Holbach, γράφοντας ότι «[το έργο αυτό] είναι εξ ολοκλήρου αντίθετο στις αρχές μου. Το βιβλίο αυτό οδηγεί σε μια αθεϊστική φιλοσοφία την οποία σιχαίνομαι».
Το 1770, ο d' Holbach εκδίδει το πιο φημισμένο βιβλίο του, το Σύστημα της Φύσης, υπό το όνομα του Jean-Baptiste de Mirabaud, του γραμματέα της Académie Française, που είχε πεθάνει πριν δέκα χρόνια. Απορρίπτοντας την ύπαρξη του χριστιανικού θεού και αρνούμενος να αποδεχθεί ως μαρτυρίες όλα τα a priori επιχειρήματα, ο d’ Holbach είδε όλο το σύμπαν ως τίποτε άλλο παρά ύλη σε κίνηση, καθορισμένη από άκαμπτους φυσικούς νόμους αιτίας και αποτελέσματος. «Δεν υπάρχει ανάγκη», γράφει, «να προσφεύγουμε σε υπερφυσικές δυνάμεις για να εξηγήσουμε τη δημιουργία των πραγμάτων».
Το Σύστημα της Φύσης είναι ένα εκτεταμένο έργο που δείχνει διεξοδικά μια νατουραλιστική οπτική του κόσμου. Πολλοί λόγιοι βλέπουν σ αυτό παρόμοιο προβληματισμό με αυτόν του Denis Diderot, αλλά δεν είναι καθαρό το εύρος της επίδρασης του στενού αυτού φίλου του d' Holbach. Πράγματι, θα μπορούσε να είναι ο Diderot ο συγγραφέας τμημάτων του Συστήματος της Φύσης.
Η προκλητική στάση του D’ Holbach απέναντι στη θρησκεία είναι κυρίως ηθική. Έβλεπε τους Χριστιανικούς θεσμούς ως το βασικό εμπόδιο ενάντια στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Γι’ αυτόν, τα θεμέλια της ηθικής δεν πρέπει να αναζητούνται στη Γραφή αλλά στην ευτυχία: «Είναι άχρηστο και σχεδόν άδικο να επιμένουμε για ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου αν δεν μπορεί να είναι ηθικός χωρίς ταυτόχρονα να είναι δυστυχής. Όσο η κακία τον κάνει ευτυχή, θα πρέπει να αγαπά την κακία».
