Ibn Sina, also known as Abu Ali Sina, Pur Sina, and often known in the west as Avicenna, (c. 980 – June 1037) was a Persian polymath who is regarded as one of the most significant physicians, astronomers, thinkers and writers of the Islamic Golden Age, and the father of modern medicine. Avicenna is also called "the most influential philosopher of the pre-modern era". He was a peripatetic philosopher influenced by Aristotelian philosophy. Of the 450 works he is believed to have written, around 240 have survived, including 150 on philosophy and 40 on medicine.
On Physics…
In mechanics, Ibn Sīnā, in The Book of Healing, developed a theory of motion, in which he made a distinction between the inclination (tendency to motion) and force of a projectile, and concluded that motion was a result of an inclination (mayl) transferred to the projectile by the thrower, and that projectile motion in a vacuum would not cease. He viewed inclination as a permanent force whose effect is dissipated by external forces such as air resistance.
The theory of motion presented by Avicenna was probably influenced by the 6th-century Alexandrian scholar John Philoponus. Avicenna's is a less sophisticated variant of the theory of impetus developed by Buridan in the 14th century. It is unclear if Buridan was influenced by Avicenna, or by Philoponus directly.
In optics, Ibn Sina was among those who argued that light had a speed, observing that "if the perception of light is due to the emission of some sort of particles by a luminous source, the speed of light must be finite." He also provided a wrong explanation of the rainbow phenomenon.
On astronomy and astrology…
Avicenna wrote an attack on astrology titled Resāla fī ebṭāl aḥkām al-nojūm, in which he cited passages from the Quran to dispute the power of astrology to foretell the future. He believed that each planet had some influence on the earth, but argued against astrologers being able to determine the exact effects.
Avicenna's astronomical writings had some influence on later writers, although in general his work could be considered less developed than Alhazen or Al-Biruni. One important feature of his writing is that he considers mathematical astronomy as a separate discipline to astrology. He criticized Aristotle's view of the stars receiving their light from the Sun, stating that the stars are self-luminous, and believed that the planets are also self-luminous.[98] He claimed to have observed Venus as a spot on the Sun. This is possible, as there was a transit on May 24, 1032, but Avicenna did not give the date of his observation, and modern scholars have questioned whether he could have observed the transit from his location at that time; he may have mistaken a sunspot for Venus. He used his transit observation to help establish that Venus was, at least sometimes, below the Sun in Ptolemaic cosmology, i.e. the sphere of Venus comes before the sphere of the Sun when moving out from the Earth in the prevailing geocentric model.
On Medicine…
His most famous works are The Book of Healing, a philosophical and scientific encyclopedia, and The Canon of Medicine, a medical encyclopedia, which became a standard medical text at many medieval universities and remained in use as late as 1650.
On Alchemy…
Four works on alchemy attributed to Avicenna were translated into Latin as:
Declaratio Lapis physici Avicennae filio sui Aboali
Avicennae de congelatione et conglutinatione lapidum
Avicennae ad Hasan Regem epistola de Re recta
Liber Aboali Abincine de Anima in arte Alchemiae was the most influential, having influenced later medieval chemists and alchemists such as Vincent of Beauvais. However Anawati argues (following Ruska) that the de Anima is a fake by a Spanish author. Similarly the Declaratio is believed not to be actually by Avicenna. The third work (The Book of Minerals) is agreed to be Avicenna's writing, adapted from the Kitab al-Shifa (Book of the Remedy). Ibn Sina classified minerals into stones, fusible substances, sulfurs, and salts, building on the ideas of Aristotle and Jabir. The epistola de Re recta is somewhat less sceptical of alchemy; Anawati argues that it is by Avicenna, but written earlier in his career when he had not yet firmly decided that transmutation was impossible.
On Logic…
His treatise al-Burhân (On Demonstration) of his Shifâ’closely follows Aristotle’s Posterior Analytics, but on at least two points it significantly diverges.1 The context for these differences is the issue of the proper methodology for scientific inquiry and the question “How does one acquire the firstprinciples of a science?” That is to say, how does the scientist arrive at the initialaxioms or hypotheses of a deductive science without inferring them from somemore basic premises? The ideal situation, Ibn Sînâ tells us, is when one grasps that a per se relation holds between the terms, which would allow for absolute, universal certainty. Ibn Sînâ then adds two further, perhaps more interesting, methods used by ancient and medieval scientists for arriving at first principles. These are Aristotelian induction (Arabic istiqrâ’, Greek epagôgê) and examination or experimentation (Arabic tajriba, Greek empeiria). Ibn Sînâ severely censures Aristotelian induction as he understood it; for he argues that it does not lead to the absolute, universal, and certain premises that it purports to provide. In its place, though, he develops a method of experimentation as a means for scientific inquiry, an although experimentation cannot provide “absolute” principles, the natural scientist can use experimentation to discover “conditional,” universal principles,which can function as first principles in a science.
Ibn Sînâ’s critique in al-Burhân is broader in scope than his own critiques of “accepted” or “incomplete induction” that scholars have observed in his Najâh, al-Ishârât wat-Tanbîhât, Danesh Nameh and other short treatises. Theobjections found in these works indicate the dangers of moving from limited observations to a generalization. The critique in al-Burhân, however, is not merely limited to accepted or incomplete induction, but also is applicable to perfect or complete induction.
The force of Ibn Sînâ’s critique becomes clearer if we again consider the formalized syllogism:
(1) (Major Premise): Socrates, Plato, Aristotle, etc. are rational animals;
(2) (Minor Premise): the kind human identifies Socrates, Plato, Aristotle, etc.;
(3) (Conclusion): therefore, the kind human identifies rational animal.
Ibn Sînâ criticizes this position at al-Burhân IV.1, where he observes that in order to identify Socrates, Plato, Aristotle, etc. as humans we must already know that they are humans. Moreover, we can only identify that they are humans if we already know what a human essentially is, namely, a rational animal. In other words, the relation between human and rational animal, which the induction purportedly made clear, must already be assumed, or given, in order to carry out the induction. (JON MCGINNIS, Scientific Methodologies in Medieval Islam, Journal of the History of Philosophy, vol. 41, no. 3, 2003, 307–27)
On Philosophy…
The Necessary exists 'due-to-Its-Self', and has no quiddity/essence (mahiyya) other than existence (wujud). Furthermore, It is 'One' (wahid ahad)[50] since there cannot be more than one 'Necessary-Existent-due-to-Itself' without differentia (fasl) to distinguish them from each other. Yet, to require differentia entails that they exist 'due-to-themselves' as well as 'due to what is other than themselves'; and this is contradictory. However, if no differentia distinguishes them from each other, then there is no sense in which these 'Existents' are not one and the same.[51] Avicenna adds that the 'Necessary-Existent-due-to-Itself' has no genus (jins), nor a definition (hadd), nor a counterpart (nadd), nor an opposite (did), and is detached (bari) from matter (madda), quality (kayf), quantity (kam), place (ayn), situation (wad), and time (waqt).
Avicenna made an argument for the existence of God which would be known as the "Proof of the Truthful" (Arabic: al-burhan al-siddiqin). Avicenna argued that there must be a "necessary existent" (Arabic: wajib al-wujud), an entity that cannot not exist[57] and through a series of arguments, he identified it with the Islamic conception of God.
Avicenna was a devout Muslim and sought to reconcile rational philosophy with Islamic theology. His aim was to prove the existence of God and His creation of the world scientifically and through reason and logic.
There are occasional brief hints and allusions in his longer works however that Avicenna considered philosophy as the only sensible way to distinguish real prophecy from illusion.
On the soul…
While he was imprisoned in the castle of Fardajan near Hamadhan, Avicenna wrote his famous "Floating Man" – literally falling man – thought experiment to demonstrate human self-awareness and the substantiality and immateriality of the soul. Avicenna believed his "Floating Man" thought experiment demonstrated that the soul is a substance, and claimed humans cannot doubt their own consciousness, even in a situation that prevents all sensory data input. The thought experiment told its readers to imagine themselves created all at once while suspended in the air, isolated from all sensations, which includes no sensory contact with even their own bodies. He argued that, in this scenario, one would still have self-consciousness. Because it is conceivable that a person, suspended in air while cut off from sense experience, would still be capable of determining his own existence, the thought experiment points to the conclusions that the soul is a perfection, independent of the body, and an immaterial substance. The conceivability of this "Floating Man" indicates that the soul is perceived intellectually, which entails the soul's separateness from the body.
However, Avicenna posited the brain as the place where reason interacts with sensation. Sensation prepares the soul to receive rational concepts from the universal Agent Intellect. The first knowledge of the flying person would be "I am," affirming his or her essence. That essence could not be the body, obviously, as the flying person has no sensation. Thus, the knowledge that "I am" is the core of a human being: the soul exists and is self-aware.[67] Avicenna thus concluded that the idea of the self is not logically dependent on any physical thing, and that the soul should not be seen in relative terms, but as a primary given, a substance. The body is unnecessary; in relation to it, the soul is its perfection. In itself, the soul is an immaterial substance.
Ελληνική εκδοχή
Ο Ibn Sina, επίσης γνωστός ως Abu Ali Sina, Pur Sina, γνωστός στη Δύση ως Avicenna (περ. 980 - Ιούνιος 1037), εξελληνισμένο ως Αβικέννας, ήταν ένας Πέρσης πολυμαθής, ένας από τους σημαντικότερους γιατρούς, αστρονόμους, στοχαστές και συγγραφείς της Ισλαμικής Χρυσής Εποχής και θεωρείται ως ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής. Από πολλούς κρίνεται ως "ο σημαντικότερος φιλόσοφος της προ-νεωτερικής εποχής". Ήταν καθαρά ένας περιπατητικός φιλόσοφος, καθώς όλη του η φιλοσοφία βασίζεται εξ ολοκλήρου στην αριστοτελική φιλοσοφία. Από τα 450 έργα που πιστεύεται ότι έχει γράψει, περίπου 240 έχουν επιβιώσει, εκ των οποίων 150 αφορούν τη φιλοσοφία και 40 την ιατρική.
Φυσική ...
Στη μηχανική, ο Αβικέννας, στο Book of Healing, αναπτύσσει μια θεωρία της κίνησης, στην οποία κάνει μια διάκριση μεταξύ της κλίσης (τάσης προς κίνηση) και της δύναμης ενός βλήματος, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η κίνηση είναι αποτέλεσμα μιας κλίσης που μεταφέρεται στο βλήμα από τον εκτοξευτή και ότι η κίνηση του βλήματος σε κενό δεν θα σταματούσε. Θεωρεί μάλιστα την κλίση ως μια μόνιμη δύναμη η επίδραση της οποίας διασκορπίζεται από εξωτερικές δυνάμεις όπως η αντίσταση του αέρα.
Η θεωρία της κίνησης που παρουσίασε ο Αβικέννας επηρεάστηκε πιθανότατα από τον Αλεξανδρινό λόγιο του 6ου αιώνα, Ιωάννη τον Φιλόπονο. Επίσης μπορεί να θεωρηθεί ως μια λιγότερο εξελιγμένη παραλλαγή της θεωρίας της ώθησης που αναπτύχθηκε από τον Buridan τον 14ο αιώνα. Δεν είναι σαφές εάν ο Buridan επηρεάστηκε άμεσα από την Avicenna ή από τον Φιλόπονο.
Στην Οπτική, ο Αβικέννας ήταν μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν ότι το φως έχει πεπερασμένη ταχύτητα, παρατηρώντας ότι «αν η αντίληψη του φωτός οφείλεται στην εκπομπή κάποιων σωματιδίων από μια φωτεινή πηγή, η ταχύτητα του φωτός πρέπει να είναι πεπερασμένη». Παρείχε επίσης μια λανθασμένη εξήγηση για το φαινόμενο του ουράνιου τόξου.
Αστρονομία και αστρολογία ...
Ο Αβικέννας έγραψε μια επίθεση στην αστρολογία με τίτλο Resāla fī ebṭāl aḥkām al-nojūm, στην οποία παραθέτει αποσπάσματα από το Κοράνι για να αμφισβητήσει τη δύναμη της αστρολογίας να προφητεύει το μέλλον. Πιστεύει ότι κάθε πλανήτης έχει κάποια επιρροή στη γη, αλλά αμφισβητεί ότι οι αστρολόγοι είναι σε θέση να ορίσουν τα ακριβή αποτελέσματα.
Τα αστρονομικά γραπτά του Αβικέννα είχαν κάποια επιρροή στους μεταγενέστερους συγγραφείς, αν και γενικά το έργο του θα μπορούσε να θεωρηθεί λιγότερο αναπτυγμένο από αυτό του Alhazen ή του Al-Biruni. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της γραφής του είναι ότι θεωρεί τη μαθηματική αστρονομία ως ξεχωριστό κλάδο από την αστρολογία. Απορρίπτει την άποψη του Αριστοτέλη ότι τα αστέρια λαμβάνουν το φως τους από τον Ήλιο, δηλώνοντας ότι τα αστέρια είναι αυτόφωτα, θεωρεί όμως λανθασμένα και τους πλανήτες αυτόφωτους. Ισχυρίστηκε ότι είχε παρατηρήσει τη Αφροδίτη να ρίχνει ένα σκιερό σημείο στον Ήλιο, δεν έδωσε όμως την ημερομηνία της παρατήρησής του, με αποτέλεσμα οι σύγχρονοι μελετητές αμφισβήτησαν ότι είχε δει πράγματι μια διέλευση της Αφροδίτης μπροστά από τον Ήλιο, θεωρώντας ότι μπορεί να είχε συγχύσει μια ηλιακή κηλίδα ως την Αφροδίτη. Το ενδιαφέρον είναι ότι χρησιμοποίησε την παρατήρησή του για τη διέλευση για να αποδείξει ότι η Αφροδίτη ήταν, τουλάχιστον μερικές φορές, κάτω από τον Ήλιο στην Πτολεμαϊκή κοσμολογία, δηλαδή ότι η σφαίρα της Αφροδίτης έρχεται μπροστά από η σφαίρα του Ήλιου όταν απομακρύνεται από τη Γη στο επικρατούν τότε γεωκεντρικό μοντέλο.
Σχετικά με την Αλχημεία ...
Τέσσερα έργα σχετικά με την αλχημεία που αποδόθηκαν στον Αβικέννα μεταφράστηκαν στα Λατινικά ως:
Liber Aboali Abincine de Anima in arte Alchemiae
Declaratio Lapis physici Avicennae filio sui Aboali
Avicennae de congelatione et conglutinatione lapidum
Avicennae ad Hasan Regem epistola de Re recta
Το Liber Aboali Abincine de Anima in arte Alchemiae ήταν το πιο σημαντικό, έχοντας επηρεάσει αργότερα μεσαιωνικούς χημικούς και αλχημιστές όπως ο Vincent of Beauvais. Ωστόσο, η Anawati υποστηρίζει (ακολουθώντας τη Ruska) ότι το de Anima in arte Alchemiae είναι ψευδεπίγραφο, γραμμένο από έναν Ισπανό συγγραφέα. Ομοίως, το Declaratio θεωρείται από πολλούς ότι δεν έχει γραφτεί από τον Αβικέννα. Όσον αφορά το τρίτο έργο (περί των ορυκτών), υπάρχει σύμφωνη γνώμη ότι ανήκει στον Αβικέννα, και ότι αποτελεί μια προσαρμογή του Kitab al-Shifa (Βιβλίο της Αποκατάστασης). Ο Ibn Sina ταξινόμησε τα ορυκτά σε πέτρες, εύτηκτα συστατικά, θειώδη άλατα και άλατα, βασιζόμενη στις ιδέες του Αριστοτέλη και του Jabir. Όσον αφορά την επιστολή de Re recta, οι μελετητές είναι κάπως λιγότερο επιφυλακτικοί σχετικά με την κυριότητά του. Η Anawati υποστηρίζει ότι είναι του Αβικέννα, αλλά γράφτηκε νωρίτερα στην καριέρα του όταν ακόμη δεν είχε καταλήξει ότι η μεταστοιχείωση ήταν αδύνατη.
Η διατριβή του Al-Burhân (On Demonstration) ακολουθεί στενά τα Αναλυτικά Ύστερα του Αριστοτέλη, αλλά σε κάποια σημεία αποκλίνει σημαντικά. Ο Αβικέννας αναφέρεται σε δυο μεθόδους που χρησιμοποιούνται από αρχαίους και μεσαιωνικούς επιστήμονες για την επίτευξη των πρώτων αρχών, την αριστοτελική επαγωγή (αραβική istiqrâ) και τον πειραματισμό (αραβικά tajriba, ελληνικά εμπειρία). Σχετικά με την επαγωγή υποστηρίζει ότι δεν οδηγεί στους απόλυτους, καθολικούς νόμους που φιλοδοξεί να προσφέρει. Στη θέση της, ωστόσο, αναπτύσσει την μέθοδο του πειραματισμού ως μέσο επιστημονικής έρευνας. Ο πειραματισμός αν και δεν μπορεί να προσφέρει απόλυτες αρχές, ο φυσικός επιστήμονας μπορεί να χρησιμοποιήσει πειραματισμούς για να ανακαλύψει υπό όρους, κάποιες καθολικές αρχές, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν ως πρώτες αρχές σε μια επιστήμη.
Η κριτική του Αβικέννα στο al-Burhân αφορά μεταξύ άλλων στους κινδύνους της μετάβασης από περιορισμένες παρατηρήσεις σε γενίκευση, αλλά δεν περιορίζεται μόνο στο πλαίσιο της γενικά αποδεκτής ‘ελλιπούς επαγωγής’, αλλά επίσης εφαρμόζεται στην τέλεια ή ‘πλήρη επαγωγή’.
Ας δούμε το παρακάτω επαγωγικό σχήμα:
(1) (Μείζων προκείμενη): ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης κλπ. είναι ορθολογικά ζώα.
(2) (Ελάσσων προκείμενη): ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης κλπ. είναι άνθρωποι [ ανήκουν στο είδος του ανθρώπου ]
(3) (Συμπέρασμα): Συνεπώς, οι άνθρωποι είναι ορθολογικά ζώα.
Ο Αβικέννας επικρίνει αυτή τη θέση στο al-Burhân IV.1, όπου επισημαίνει ότι για να αναγνωρίσουμε τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη κλπ. ως ανθρώπους πρέπει ήδη να γνωρίζουμε ότι είναι άνθρωποι. Επιπλέον, μπορούμε μόνο να αναγνωρίσουμε ότι είναι άνθρωποι αν γνωρίζουμε ήδη τι είναι ουσιαστικά ένας άνθρωπος, δηλαδή ένα ορθολογικό ζώο. Με άλλα λόγια, η σχέση μεταξύ ανθρώπου και ορθολογικού ζώου, την οποία υποτίθεται ότι φανερώνει η επαγωγή, πρέπει ήδη να υποτεθεί ή να δίνεται εκ των προτέρων για να μπορεί να πραγματοποιηθεί η επαγωγή. (JON MCGINNIS, Scientific Methodologies in Medieval Islam, Journal of the History of Philosophy, vol. 41, no. 3, 2003, 307–27).
Στη Φιλοσοφία ...
Το Αναγκαίο υπάρχει «εξ αιτίας του εαυτού του» και δεν έχει καμιά ουσία (mahiyya) εκτός από την ύπαρξη (wujud). Επιπλέον, είναι «ένα» (wahid ahad), αφού δεν μπορεί να υπάρχουν περισσότερο από ένα «αναγκαία-υπάρχον-εξαιτίας-του-εαυτού-του» χωρίς differentia (fasl), ώστε να διακρίνονται το ένα από το άλλο. Ωστόσο, η απαίτηση της διαφοροποίησης συνεπάγεται ότι υπάρχουν «εξαιτίας-του-εαυτού-τους» καθώς και «εξαιτίας-αυτού-που-είναι-διαφορετικά-του-εαυτού-τους», γεγονός αντιφατικό. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει καμία διαφοροποίηση που να διακρίνει το ένα από το άλλο, τότε δεν υπάρχει καμία έννοια ως προς την οποία αυτά τα «υπάρχοντα» δεν είναι ένα και το αυτό. Ο Αβικέννας προσθέτει ότι το «αναγκαία-υπάρχον-εξαιτίας-του-εαυτού-του» δεν έχει ούτε γένος (jins), ούτε ορισμό (hadd), ούτε αντιστάθμισμα (nadd), ούτε αντίθετο (did) και είναι αποσπασμένο (bari) από την ύλη (madda), την ποιότητα (kayf), την ποσότητα (kam), τον τόπο (ayn), την κατάσταση (wad) και τον χρόνο (waqt).
Ο Αβικέννας προέβαλε ένα επιχείρημα για την ύπαρξη του Θεού, το οποίο θα ήταν γνωστό ως "Απόδειξη του Αληθινού" (Αραβικά: al-burhan al-siddiqin). Υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρχει ένα «αναγκαία υπάρχον» (Αραβικά: wajib al-wujud), μια οντότητα που δεν μπορεί να μην υπάρχει και μέσω μιας σειράς επιχειρημάτων το ταύτισε ως τον Ισλαμικό θεό.
Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησε να συμβιβάσει την ορθολογική φιλοσοφία με την ισλαμική θεολογία. Ο σκοπός του ήταν να αποδείξει την ύπαρξη του Θεού και τη δημιουργία του κόσμου από επιστημονική άποψη μέσω του ορθού λόγου και της λογικής. Θεωρούσε μάλιστα τη φιλοσοφία ως τον μοναδικό λογικό τρόπο να διακρίνει κάποιος την πραγματική προφητεία από την ψευδαίσθηση.
Περί ψυχής…
Φυλακισμένος στο κάστρο του Fardajan κοντά στον Hamadhan, ο Αβικέννας έγραψε το περίφημο έργο του "Αιωρούμενος άνθρωπος" (Floating man), για να καταδείξει την ανθρώπινη αυτογνωσία και την ουσιαστική και άυλη φύση της ψυχής. Έκανε ένα νοητικό πείραμα με το οποίο έδειξε ότι η ψυχή είναι μια ουσία και ισχυρίστηκε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να αμφισβητήσουν τη συνείδησή τους, ακόμη και σε μια κατάσταση που αποτρέπει όλες τις αισθητηριακές εισροές δεδομένων. Σύμφωνα με αυτό το πείραμα, πρέπει κάποιος να φανταστεί τον εαυτό του να αιωρείται στον αέρα, απομονωμένος από όλες τις αισθήσεις, ακόμη και από την αισθητηριακή επαφή με το σώμα του. Ο Αβικέννας υποστηρίζει ότι, σε αυτό το ακραίο σενάριο, θα εξακολουθούσε να υπάρχει αυτοσυνειδησία. Αυτό συμβαίνει διότι, ενώ αποκόπτεται από την αίσθηση της εμπειρίας, θα ήταν ακόμη ικανός να ορίσει την ύπαρξή του. Το νοητικό αυτό πείραμα δείχνει ότι η ψυχή είναι μια τελειότητα, ανεξάρτητη από το σώμα, μια ουσία. Η νοημοσύνη αυτού του "αιωρούμενου ανθρώπου" δείχνει ότι η ψυχή γίνεται αντιληπτή διανοητικά, πράγμα που συνεπάγεται την διαχωρισμό της ψυχής από το σώμα.
Ωστόσο, ο Αβικέννας θέτει τον εγκέφαλο ως το μέρος όπου η λογική αλληλεπιδρά με την αίσθηση. Η αίσθηση προετοιμάζει την ψυχή για να σχηματίσει ορθολογικές έννοιες από τον καθολικό Νου. Η πρώτη γνώση του αιωρούμενου θα ήταν «εγώ είμαι», επιβεβαιώνοντας την ουσία του. Αυτή η ουσία δεν θα μπορούσε να είναι το σώμα, προφανώς, καθώς ο αιωρούμενος δεν έχει καμία σωματική αίσθηση. Έτσι, η γνώση ότι "εγώ είμαι" είναι ο πυρήνας ενός ανθρώπινου όντος: η ψυχή υπάρχει και είναι αυτεπίγνωστη. Έτσι, ο Αβικέννας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ιδέα του εαυτού δεν εξαρτάται λογικά από κανένα φυσικό πράγμα και ότι η ψυχή δεν πρέπει να θεωρείται με σχετικούς όρους, αλλά ως ένα πρωταρχικό δεδομένο, μια ουσία. Το σώμα είναι περιττό: σε σχέση με αυτό, η ψυχή είναι η τελειότητα της. Από μόνη της, η ψυχή είναι μια άυλη ουσία.
